Το Κολτάν βρίσκεται στα κινητά μας (το ίδιο και τα δάκρυα αυτών που το παράγουν)

γράφει ο Γιώργος  Δαμιανός

Tι είναι το κολτάν (coltan);

Η λ. κολτάν είναι συντομογραφία των λέξεων Κολόβιο (νυν Νιόβιο)(1) + Ταντάλιο(2). Πρόκειται για ένα πολύ σκληρό μετάλλευμα (μείγμα οξειδίων: Nb2O5 – Ta2O5 ), τήκεται στους 2996^ο (διπλάσιας αντοχής από το χάλυβα).
H εξόρυξη του κολτάν γινόταν πριν από τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο (Καναδάς, Βραζιλία, Αυστραλία, Κίνα, Ταϊλάνδη, Νότια Αφρική, Αίγυπτος), αλλά η σημασία του έγινε αισθητή, κυρίως, την τελευταία δεκαετία, λόγω της ανάπτυξης της υψηλής τεχνολογίας.
To κολτάν  χρησιμοποιείται στην αεροναυπηγική, στα έαρ μπακ, αλλά κυρίως στην κινητή τηλεφωνία, στους φορητούς υπολογιστές, στις ηλεκτρονικές κονσόλες παιχνιδιών και αλλού.

Ποια είναι η χρησιμότητα του;
Το κολτάν είναι ένα μετάλλευμα στρατηγικής σημασίας ίσης εμπορικής αξίας με το χρυσό. Χρησιμεύει για να ελαχιστοποιεί την κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας και να λύνει το πρόβλημα της διάρκειας των μπαταριών. Η εφαρμογή των πυκνωτών τανταλίου (κολτάν) μας επέτρεψε να ελαχιστοποιήσουμε τις διαστάσεις των κινητών τηλεφώνων μας και να μεγαλώσουμε τη διάρκεια ζωής των μπαταριών τους. Η υπερβολική και ξαφνική ζήτηση ανάγκασε τις βιομηχανίες να στραφούν προς την οικονομική εξόρυξη του μεταλλεύματος. Και τι πιο οικονομικό και εύκολο από το να απευθυνθούν στην ταλαίπωρη Αφρική.

Το κολτάν και η εκμετάλλευση των ανθρώπων
Αυτή τη στιγμή το 80% της εξόρυξης προέρχεται από το Κογκό (πρώην Ζαΐρ), επειδή είναι πάμφθηνο (μηδαμινό εργατικό κόστος) σε σχέση με τα ορυχεία του Καναδά και της Αυστραλίας. Το Κογκό, όμως,  μαστίζεται από το συμμοριτοπόλεμο, αλλά και από τον πόλεμο με τους γείτονες του (η Ρουάντα, το Μπουρούντι, η Ουγκάντα να υποστηρίζουν τους αντάρτες του Κογκό και από την άλλη η Αγκόλα, η Ναμίμπια και η Ζιμπάμπουε να στηρίζουν τη νόμιμη κυβέρνηση).
Και με την εξόρυξη του κολτάν ποιος θα ασχοληθεί; Μα, φυσικά οι αντάρτες (Rcd – Goma, ιδιαίτερα στην περιοχή Kivu), αφού χρειάζονται τα χρήματα για να αγοράσουν όπλα. Και βέβαια, ως «μεταλλωρύχοι» θα χρησιμοποιηθούν ό,τι δεν μπορεί να πάρει μέρος, ενεργά, στον πόλεμο, δηλαδή: παιδιά, ανάπηροι, φορείς του AIDS, οι οποίοι αναγκάζονται να δουλέψουν στα ορυχεία,  ειδάλλως απειλούνται με βασανιστήρια και δολοφονίες. Μαζεύουν με γυμνά χέρια τη ραδιενεργή (περιέχει και ουράνιο) μαύρη άμμο καταστρέφοντας όλη τη χλωρίδα της περιοχής, και οδηγώντας σε αφανισμό τους γορίλες και τους ελέφαντες της περιοχής. Ίσως, αυτό το τελευταίο ανησύχησε τις διεθνείς οικολογικές οργανώσεις (από τον ΟΗΕ έως τη WWF, μέχρι και ο ηθοποιός Leonardo di Caprio κινητοποιήθηκε) και κατήγγειλαν την εξόρυξη του κολτάν για να διατηρηθεί το οικοσύστημα. Προτείνουν, μάλιστα, στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας να απευθυνθούν στα ορυχεία της Αυστραλίας και του Καναδά (λαμπρή η προσπάθεια τους, αλλά εξοργίζομαι στην ιδέα ότι, αν δε θα ήταν οι ελέφαντες και η «παρθένα φύση», κανένας δε θα είχε δραστηριοποιηθεί. Βλέπετε, τα ζώα απειλούνται με εξαφάνιση, ενώ τα παιδάκια πλεονάζουν).
Σας φαίνονται μακριά από εμάς όλα αυτά; Και, όμως, είναι τόσο κοντά μας το Κογκο, τα ακρωτηριασμένα παιδάκια, οι «μεταλλωρύχοι» φορείς του ΑΙDS, οι σκλάβοι αιχμάλωτοι που μαζεύουν το κολτάν κατόπιν βασανιστηρίων. Τους «αγγίζουμε» κάθε φορά που πιάνουμε το κινητό, το φορητό υπολογιστή, τις ηλεκτρονικές κονσόλες παιχνιδιών, τις βιντεοκάμερες.
Κάποιοι λένε ότι, αν το θελήσετε, μπορείτε να ακούσετε το κλάμα τους μέσα από το κινητό τηλέφωνο σας..


(1) Νιόβιο, παλ. Ονομασία: Κολόβιο, ( Nb, Niobium, ατ. αρ.41)
Ανακαλύφθηκε το 1801 από τον  Charles Hatchett, ο οποίος το ονόμασε, αρχικά, Κολόβιο Το 1950 η  IUPAC το μετονόμασε σε Nιόβιο, δίνοντας του το όνομα της  Νιόβης, κόρης του Ταντάλου, λόγω της ομοιότητας του μεταλλεύματος με το Ταντάλιο. Στη Μεταλλουργία της Αμερικής αποκαλείται, ακόμα, Κολόβιο (απ εδώ θα παραχθεί και ο όρος coltan> κολταν > κολόβιο + ταντάλιο, που θα κάνει πολλούς συνανθρώπους μας να υποφέρουν, όπως διαβάσατε παραπάνω). Είναι τοξική ουσία που μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στα μάτια και το δέρμα. Όταν εισπνέεται κατακρατείται κατά κύριο λόγο στα πνευμόνια και τα οστά. Παρεμποδίζει το ασβέστιο και μπλοκάρει τα ενζυμικά συστήματα.
(2) Ταντάλιο (Τa, Tantalum, ατ. αρ. 73)
Χρησιμοποιείται σε χειρουργικά, στις προθέσεις ανατομικών μερών, αλλά και στις μπαταρίες, κυρίως, των κινητών τηλεφώνων. Για πολλά χρόνια το θεωρούσαν ταυτόσημο μέταλλο με το Νιόβιο. Ανακαλύφθηκε το 1802 από τον Σουηδό Anders Ekeberg, ενώ απομονώθηκε  το 1820 από τον John Bezzelius. Επειδή δυσκόλεψε υπερβολικά τους επιστήμονες για να το απομονώσουν του έδωσαν το όνομα του μυθικού ήρωα Τάνταλου (ο Τάνταλος είχε καταδικαστεί στο μαρτύριο της αιώνιας δίψας και πείνας, γιατί μόλις πλησίαζε το νερό ή κάποιο καρπό, αυτό αμέσως εξαφανιζόταν. Προκαλεί ερεθισμό στα μάτια και το δέρμα. Επίσης, προκαλεί ενοχλήσεις στις βλεννώδεις μεμβράνες και την ανώτερη αναπνευστική οδό

πηγη: 24grammata.com